Op zondag 10 november 2024 werd in Groningen de Kristallnacht herdacht. Honderden mensen waren samengekomen op het Waagplein waar de herdenking begon. Vanaf het plein liep men in een stille tocht naar de synagoge, waar het programma verder ging. Een terugblik op een indrukwekkende herdenking.
Nooit eerder waren er zoveel mensen aanwezig bij de stille tocht ter herdenking van de Kristallnacht. Een dag eerder riepen alle partijen in de Groninger gemeenteraad op, om deel te nemen aan de stille tocht. Naar schatting 700 tot 1000 mensen gaven gehoor aan deze oproep. Vele raadsleden, statenleden, maar ook bestuurders waar onder de wethouder van onderwijs Carine Bloemhoff, burgemeester Mirjam van 't Veld, commissaris van de koning René Paas en staatssecretaris Eddie van Marum namen deel aan de herdenking. Na een accordeonsolo verzorgd door Wim Lever, nodigde presentator Geert Pruiksma de vele aanwezigen uit om deel te nemen aan de stille tocht.
En stil was het!
Via de Vismarkt leidde de herdenking achter het spandoek met het motto 'Kristallnacht nooit meer, voor niemand!' door de Folkingestraat naar de synagoge. Hier ging het herdenkingsprogramma vanaf 14.30 uur verder. Alle zitplaatsen in de synagoge waren bezet. Geert Pruiksma nam de presentatie voor rekening. De tweede muzikale bijdrage werd verzorgd door componist en cellist Charles Belfor. Hij verzorgde een meditatieve improvisatie.
De hoofdlezing werd verzorgd door Chantal Suissa-Runne. Suissa-Runne is werkzaam als trainer en adviseur. Ze zet zich in voor verschillende maatschappelijke projecten en is co-voorzitter van het Joods-Islamitische netwerk Yalla! en ontwikkelde mede het educatieprogramma Leer je buren kennen. In die hoedanigheid bouwt ze bruggen in woord en daad. De gebeurtenissen op 7 en 8 november in Amsterdam hadden grote impact op haar.
De volledige lezing vindt u hier:
Een islamitische vriendin vertelde me van een belangrijke uitspraak uit haar traditie “Wie een leven redt, redt de gehele wereld” Dat is ook een Joodse uitspraak. Dus als we dit gemeen hebben stel ik voor dat we gezamenlijk het leven heiligen, zoals mijn traditie van me vraagt, en niet de dood verheerlijken. Dat is een voorwaarde om te bouwen aan een gedeelde toekomst. Op ons komt het aan. Het is gemakkelijk te breken… zoals gebeurde tijdens die vreselijke Kristallnacht. Glas, gemeenschap en uiteindelijk soms zelfs de geest. Binnenkort ga ik naar een internationale vredesconferentie in Zwitserland met als thema ‘Hoop’ naïef? Misschien, maar hoop doet leven. Ook dat leerde ik van mijn oma, die tijdens de oorlog zo hoopte haar geliefde met wie ze pas net getrouwd was, maar nog geen kinderen had, levend terug te zien. En vergeet niet de kracht van humor. Dat houdt het leven dragelijk, licht en menselijk. - Chantal Suissa-Runne, 10 november 2024
Na de lezing verzorgde Charles Belfor een tweede improvisatie. Daarna was het de beurt aan de leerlingen van het HN Werkman Stadslyceum. Ale vele jaren doen eerstejaars leerlingen van het lyceum mee aan een project waarbij ze gedichten en posters maken met het thema Kristallnachtherdenking. Eva, Faye en Tobin droegen hun indrukwekkende gedichten voor. Traditiegetrouw werd de herdenking afgesloten door Carla da Silva. Zij nam het publiek mee in de chassidische wereld, door het gezamenlijk zingen van een nigoen (een ritmische melodie).
Groningen kan terugkijken op een waardige Kristallnachtherdenking. De betrokkenheid van zo veel mensen, de stilte, de woorden en de muziek die klonken in de synagoge... een waardige herdenking met een actuele boodschap van hoop én verbinding.
Laten wij kiezen voor het leven en samen bouwen aan een fundament van vertrouwen, veiligheid, liefde, verbinding, vrede, compassie en respect. Aan ons gezamenlijke huis, het Nederland waarin iedereen zichtbaar zichzelf kan zijn en waarin ik graag wil wonen met u allemaal. Samen kunnen we bouwen met iedereen van goede wil. Want uiteindelijk zijn wij met meer. Het kan wanneer we allemaal ons steentje bijdragen. Zoals liefde de haat zal overwinnen, overwint licht uiteindelijk altijd de duisternis. Wilt u samen met mij dit licht blijven ontsteken? - Chantal Suissa-Runne, 10 november 2024
