GESCHIEDENIS

De eerste Joden vestigden zich rond 1550 in de provincie Groningen. Mijchel Pijrkel kwam toen in de stad Groningen wonen. In de  18e eeuw werden ook Winschoten, Veendam en Appingedam belangrijke vestigingsplaatsen voor Joden.

De eerste synagoge mocht pas 1756 in gebruik worden genomen, in de stad Groningen in de Kleine Folkingestraat. In 1796, tijdens Franse tijd, kregen de Joodse Groningers eindelijk gelijke rechten. Daardoor konen Joodse burgers in de 19e en 20e eeuw een belangrijke maatschappelijke rol gaan spelen.

Bekendheid kregen onder andere Jozef Israëls (kunstschilder), Aletta Jacobs (de eerste vrouwelijke arts in Nederland en wereldwijd bekend als voorvechtster voor vrouwenemancipatie) en de hoogleraren Leo Polak en Helmuth Plessner.

Ook Joodse fabrikanten maakten naam, zoals de families Levie (herenkleding) en Catz (specerijen). De namen van de musici Benny Behr en Sem Nijveen zijn nog altijd een begrip.

​

Rond 1900 zochten veel joden uit de provincie hun geluk in de stad. In de Tweede Wereldoorlog kwam grotendeels een einde aan het Joodse leven in de provincie Groningen. Verreweg de meesten Joodse Groningers vonden de dood in de concentratiekampen van de nazi's. Na de oorlog bloeide het Joodse leven vooral in de stad Groningen weer op. De Joodse Gemeente Groningen nam de synagoge aan de Folkingestraat in 1981 weer in gebruik Vanaf september 2021 is in de synagoge een permanente expositie te zien over het Joodse leven in de provincie Groningen. Het gebouw is vijf dagen per week geopend voor het publiek. Daarnaast zijn er vele activiteiten zoals concerten, educatie en lezingen.
 

Online meer ontdekken

Op joodsgroningen.nl vindt u een schat aan informatie over de geschiedenis van de joodse gemeenschappen in de hele provincie Groningen. Met boeiende verhalen over bekende en minder bekende personen, begraafplaatsen, bedrijven, synagogen, straten, cultuur, religie en veel meer. 

Op initiatief van de Stichting Historie Joods Groningen zijn alle joodse begraafplaatsen in onze provincie onderzocht en beschreven. De database waarin alle (genealogische) gegevens zijn verwerkt, wordt vanaf 2022 beheerd vanuit Synagoge Groningen.

​